14 / 112
12
Oktober 2015
FOKUS
Diere
Spesiale
Oorwintering van wolskape in die
somerreënvalstreke van Suid-Afrika
–
vervang kleingrane op droëlande met weimielies
K
leingrane soos hawer, koring, korog en rog word jaarliks
op groot skaal op droëlande in die somerreënvalstreke van
Suid-Afrika aangeplant, veral vir die oorwintering van lam-
merooie. Kleingrane verskaf goeie voer vir lammerooie,
maar dit het egter twee probleme. Daar is ‘n groot risiko dat dit nie
voldoende hoeveelhede voer gaan verskaf nie en dit is duur om
te verbou.
Die meeste produsente se ervaring met weimielies is dat “misoeste”
die reël eerder as die uitsondering is. Een manier om dit teë te werk,
is om soveel hektare as moontlik aan te plant, maar dit stoot weer
die koste op.
‘n Ander alternatief is om gewasse aan te plant wat in die somer
groei (wanneer dit reën), waarvan die beskikbare weiding net so
op die land bly staan en dan in die winter in die vorm van staande
hooi bewei word. Dit sluit gewasse soos lusern, Smutsvingergras,
borseltjiegras en mielies in.
‘n Ander alternatief is om, in plaas daarvan om die voer in die vorm
van staande hooi te gebruik, dit óf in te kuil óf te hooi. Dit sluit ge-
wasse soos lusern, armmanslusern, Smutsvinger- en oulandsgras
asook mielies en ander somergrane in.
Weimielies as staande hooi
Die praktyk waar mielies geplant word vir gebruik deur skape as
staande hooi, of weimielies, word al vir baie jare lank toegepas. As
weimielies so doeltreffend as moontlik deur skape benut word en
probleme soos suurpens beperk kan word, is dit ‘n relatiewe goed-
koop weidingsbron waarop talle skape kan wei. Speenlammers kan
goed op weimielies afgerond word en dit is ook geskik vir lakterende
ooie en vervangingsooie.
JACQUES JANSEN VAN VUUREN
en
LOUIS DU PISANI,
Nasionale Wolkwekersvereniging
DAG
HEELMIELIES OF MIELIEKOPPE
(GRAM/KVE*/DAG)
BEPERKTE WEITYD/DAG
1 - 2
200
15 min
3 - 4
300
30 min
5 - 6
400
45 min
7 - 8
500
60 min
9 - 10
600
1 uur 15 min
11 - 12
700
1 uur 30 min
13 - 14
800
1 uur 45 min
15
Jaag in lande
Heeltydse beweiding
* KVE is ‘n kleinvee-eenheid wat 45 kg - 50 kg weeg
TABEL 1: GELYKMATIGE AANPASSINGS OP WEIMIELIES.
Watter kultivar?
Daar is geen spesifieke kultivaraanbeveling nie, hoewel dit duide-
lik is dat die beste graanopbrengs ook die beste weikapasiteit gaan
lewer. Die kultivar wat vir graan- of kuilvoerproduksie in die spesi-
fieke omgewing aanbeveel word, behoort dus ook geskik te wees
vir mielie staande hooi. Meer proewe sal nog gedoen moet word
om die verskil tussen konvensionele of GM-mieliekultivars as
weimielies te toets.
Die skape begin eers aan die koppe wat op die grond lê te vreet, dan
koppe aan die plant wat hulle kan bykom en laastens stoot hulle die
plant om, om die oorblywende koppe te vreet. Die hoogte van die
koppe op die plant maak dus nie saak nie.
Risiko’s
Suurpens (asidose) bly die grootste enkele risiko en grootskaalse
vrektes kan voorkom waar skape nie goed aangepas is nie. Diere wat
suurpens oorleef se produksie daal skerp.
Diere met asidose word gekenmerk deur ‘n opgeblaasde rumen en
hulle loop styf. Doseer met twee eetlepels koeksoda wat in 200 ml
water opgelos is. Behandel daarna ook voorkomend vir pasteurel-
la en hou in gedagte dat voerkalk slegs ‘n kalsiumbron is en nie ‘n
buffer is teen asidose nie.
Die voorsiening van grashooi van goeie gehalte om die ruvoerin-
name te verhoog asook die voorsiening van ‘n buffer in die vorm van
‘n lek, kan gebruik word om suurpens te bekamp. Koeksoda is ‘n baie
goeie buffer teen suurpens.
Lammers wat nie mielies ken nie, neem tot drie weke lank om mielies
te leer vreet. Aanvanklik wil die lammers glad nie die mielies vreet