11 / 19
ႃႃ
HOOFSTUK 3
DIE EERSTE
MIELIEKONTRAKTE IS
GEDURENDE DIE EERSTE
KWARTAAL VAN 1996 OP
SAFEX VERHANDEL – IN
TOTAAL 485 KONTRAKTE,
OFTEWEL 48 500 TON.
IN JULIE 2015 IS GE-
MIDDELD 1 080 JULIE
2015-MIELIEKONTRAKTE
(1 080 000 TON) EN
3 057 DESEMBER
2015-MIELIEKONTRAKTE
(3 057 000 TON) PER DAG
VERHANDEL.
het wel vir produsente die geleentheid gebied om hulle finansiële risiko’s deur ge-
bruikmaking van markinstrumente te verskans, maar gebrekkige kundigheid op dié
terrein het aanvanklik groot uitdagings geskep.
Die gebruik van markinstrumente om risiko’s te verskans was nie altyd eenvoudig
nie, veral in die koringmark waar markaandeel in ’n relatiewe klein aantal rolspelers
gevestig was, met sowat vier organisasies wat die mark feitlik totaal oorheers het.
Dit blyk egter dat produsente oor die algemeen tog redelik gou begin het om die
prysingsmeganismes wat Safex (die South African Futures Exchange) gebied het,
te benut en gedurende die 1998/1999-seisoen het ongeveer 47,1% van graanprodu-
sente reeds daarvan gebruik gemaak.
Safex
Gedurende 1994 is begin met die ontwikkeling van ’n termynmark vir beesvleis, in
Suid-Afrika met die bedoeling om dit later, wanneer dit suksesvol gefunksioneer
het, na graan uit te brei. Aangesien die Mielieraad reeds vanaf die vroeë 1980’s
die uitvoere van mielies op die Chicago Board of Trade (CBOT) teen ongunstige
prysskommelings verskans het en dus kennis van die werking van termynmarkte
gehad het, het dit aktief by die ontwikkeling van ’n termynmark vir landboukom-
moditeite betrokke geraak.
Die belangstelling hierin het in afwagting van die deregulering van die landbousek-
tor sodanig toegeneem dat die Agricultural Markets Division (AMD) in 1995 as ’n
onafhanklike afdeling van die Safex gestig is. Safex het reeds vanaf die 1980’s in
die finansiële markte gefunksioneer en het dus met die stigting van die AMD oor
die nodige kennis en administratiewe stelsels beskik, wat dit in staat gestel het om
reeds in die eerste kwartaal van 1996 die eerste mieliekontrakte te verhandel.
Op die tydstip wat die Bemarkingswet van 1968 deur die 1996-wet vervang is,
was Safex dus reeds gevestig en het sowel wit- en geelmielies as koring daarop
verhandel. Later is dit ook na ander produkte, soos graad 2 mielies, sonneblom en
sojabone uitgebrei. Aanvanklik is slegs vooruitkontrakte op Safex verhandel, maar
met verloop van tyd is die verskeidenheid van beskikbare kontrakte en markinstru-
mente uitgebrei en het Safex ontwikkel tot volwaardige termynmark. Safex het die
platvorm geword waarop die pryse van gelyste landbouprodukte in Suid-Afrika be-
paal word en kontrakte daarvoor verhandel, in teenstelling met die vorige bedeling
waar die prys deur die enigste koper en verkoper van graan bepaal is.
In 2001 het Safex deel van die Johannesburg Stock Exchange (“JSE”) geword en
het dit as die Agricultural Products Division (APD) van die JSE bekend gestaan,
Een van die eerste advertensies wat verskyn het ter bekendstelling van Safex.