7 / 9
ႉ
HOOFSTUK 7
oorskotproduksie te vestig – veral ten opsigte van mielies. Die groot markte vir
mielie-uitvoere is Japan (vir geelmielies) en Mexiko en Venezuela (vir witmielies).
VOORSIENING VAN SAAD
Dit spreek vanself dat die beskikbaarheid van goeie kwaliteit saad van kardinale
belang vir volhoubare graanproduksie en dus ook voedselsekerheid is. Dit gaan
saam met die behoefte dat die nuutste tegnologie ook in Suid-Afrika beskikbaar
moet wees ten einde die plaaslike produsente se mededingendheid te kan behou.
Die Wet op Planttelersregte (Wet 15 van 1976) beskerm die regte van die houers
van planttelersregte deur, onder andere, te bepaal dat niemand voorraad van
geoeste materiaal mag terughou met die oog daarop om dit as saad te gebruik nie.
In die geval van koring en sojabone egter, is dit toelaatbaar vir produsente om ko-
ringsaad uit geoeste materiaal terug te hou om as saad te gebruik. Die probleem
daarmee is dat saadmaatskappye huiwerig is om in saadontwikkeling en nuwe
tegnologie te belê, omdat sekere produsente net in die eerste jaar saad by hulle
aankoop en daarna moontlik hulle eie saad kan terughou. In die geval van soja-
bone, byvoorbeeld, het Monsanto ’n nuwe sojaboonkultivar in Australië ontwikkel
wat hulle vir die voormelde redes nie bereid is om na Suid-Afrika te bring nie.
Ten einde die probleem op te los, het Graan SA ’n aanbeveling gemaak waarvol-
gens produsente wat saad wil terughou, tantieme aan die houer van die plantte-
lersreg betaal vir die saad wat so teruggehou word. Graan SA het dit reeds met die
Landboubemarkingsraad getoets wat die aanbeveling ondersteun, omdat dit ook
’n oplossing by ander gewasse, benewens koring en sojabone, kan bied.
In die sojaboonbedryf het olieverwerkers aansienlike beleggings in hul perskapa-
siteit gemaak, wat ’n geleentheid vir uitbreiding van sojaboonproduksie geskep
het. In Suid-Afrika bestaan ’n groot behoefte aan proteïne vir veevoer, en kan ver-
hoogde plaaslike sojaproduksie duur invoere verplaas. Aan die navorsingskant is
Graan SA saam met OPOT betrokke by toetse met sojaboonkultivars wat vir ver-
bouing in die westelike dele van die graanproduserende gebied van Suid-Afrika
geskik sal wees, sodat sojaboonproduksie ook na daardie dele uitgebrei kan word.
Een van die grootste areas van kommer ten opsigte van saadvoorsiening in Suid-
Afrika is dat dit feitlik totaal in die hande van privaatondernemings is. Daardie
Gedurende 2011 het Graan SA gasheer gespeel vir twee Chinese regeringsverteenwoordigers wat Suid-Afrika besoek het met die oog op
die moontlike goedkeuring deur die Chinese regering om Suid-Afrikaanse mielies te mag invoer. Die besoek was ’n indirekte uitvloeisel
uit die amptelike besoek wat die Minister van Landbou, me Tina Joemat-Pettersson en mnr Neels Ferreira, Voorsitter van Graan SA, aan
China gebring het om onder andere Suid-Afrikaanse mielies te bevorder.
Klankgreep: Dr Marinda Visser vertel van ’n on-
langse handelsending vanaf China.
