11 / 75
ႃႃ
HOOFSTUK 1
DIE LANDBOUPAKHUISWET
WAT IN 1930 GEPRO-
MULGEER IS, HET ’N
REGSGELDIGE RAAMWERK
VIR DIE VERHANDELING
VAN GRAAN DEUR MIDDEL
VAN GRAANBEWYSE OF
SILOSERTIFIKATE GESKEP.
DIT IS IN 1975 HERROEP.
Opberging by silo’s het aanvanklik met aansienlike probleme gepaard gegaan en
veilige en effektiewe opberging van mielies was van die vroegste dae ’n bron van
kommer vir sowel die Mielieraad as die regering. Die probleme wat daarmee onder-
vind is, het daartoe gelei dat die regering in 1945 opdrag gegee het dat ’n ondersoek
na die opberging van mielies geloods moet word. Na aanleiding daarvan het die
Mielieraad in 1949 ’n afvaardiging oorsee gestuur om metodes van massahantering
in Australië te ondersoek.
In 1951 het die Mielieraad ’n bedrag van R300 000 beskikbaar gestel vir die oprigting
van ’n graansilo te Lichtenburg. Die massastoor wat opgerig is, is gedurende 1953
in gebruik geneem en was die voorloper van die beweging om massahanterings-
fasiliteite vir mielies in Suid-Afrika op te rig.
Gedurende Februarie 1952 het die Minister van Landbou ’n langtermynleningske-
ma ter waarde van R10 miljoen vir die oprigting van graansilo’s aangekondig, wat
deur die Land Bank gefinansier sou word. Dit het werklik eers in die vroeë 1960’s
momentum gekry toe die destydse landboukoöperasies, synde agente van die be-
heerrade, begin het om graansilo’s onder toesig van ’n Graansilokomitee op te rig.
Die Graansilokomitee is saamgestel uit verteenwoordigers van die Departement
van Landbou-ekonomie, die Mielieraad, Koringraad, Oliesaderaad en Sorghum-
raad en het die finale seggenskap gehad ten opsigte van lokaliteit, kapasiteit en
ontwerp van die silo’s. Die Land Bank het slegs aansoeke om finansiering vir die
bou van silo’s oorweeg indien dit deur ’n sertifikaat van die Graansilokomitee
gerugsteun was.
Die oprigting van massafasiliteite vir die opberging van graan het vanaf ongeveer
1961 momentum begin kry. Verskeie metodes is met verloop van tyd vir die oprigting
van graansilo’s gebruik, byvoorbeeld die sogenaamde glybetonkonstruksiemetode.
Later is vertikale betonstrukture opgerig wat graan teen ’n vinniger tempo kon in-
neem en uitlaai, met die addisionele voordeel van meer effektiewe beroking.
Die destydse landboukoöperasies het in totaal silokapasiteit gelykstaande aan
15 465 432 ton mielies opgerig, waarvan 14 492 576 ton by 220 depots in die noorde
van die land opgerig is en 972 856 ton by 46 depots in die suide (Wes-Kaap).
Massastoor op Lichtenburg.