SA Graan Januarie 2016

5 / 44

5 Grain SA Point of View: The year of standing together
to ascend the hill
5 Uit die Woord
7 Om die waarheid te sê...
7 Op die kantlyn
38 Wiele vir die plaas: Ford Everest: Die nuwe maatstaf
in die SNV-mark
40 E-posse aan Grootneef: Hou die lemme skerp
Pannar se ultravinnige geelbasterpakket
is ’n staatmaker.
ISSN 1814-1676
3
Voorblad/ Cover
i n landboukringe word dikwels gewonder of die regering
‘n begrip het vir die gevolge wat beleidsonsekerheid vir
effektiewe produksie en suksesvolle markontwikkeling inhou.
Dieselfde twyfel wat betref die staat of regering se politieke
en ekonomiese voornemens heers ook in die mynbou- en
vervaardigingsektore van die ekonomie. Die enkele mees
morbiede waarneming wat betref beleidsonsekerheid, is dat kapi-
taaleienaars skugter is om te draal in ‘n omgewing waar alle rol-
spelersnie konformeer totgekodifiseerde spelreëlsnie.
Anders gestel: Waartoevoeging vereis bestendige omstandighede
en voorspelbare gedrag van die belangrikste rolspelers. Die
Nasionale Ontwikkelingsplan (NOP) is ‘n uiters gekodifiseerde blou-
druk, maar om komplekse of selfs onverstaanbare redes kan die
lojaliteit vandie regering jeensdieNOPmet regbevraagtekenword.
Die probleem ontstaan waarskynlik alreeds in die konseptuele
raamwerk van die NOP. Die regering se definisie van voedselseker-
heid verskil heel moontlik fundamenteel van dié van georganiseer-
de landbou.Sóookkonsepte soos landelikeveiligheid,ontwikkeling,
bemagtiging en grondhervorming. Die gebrek aan konsensus wat
betref hierdie konsepte het waarskynlik te doen met kompeterende
ideologieë.
Die staat beskou bemagtiging deur ‘n lens van staatsintervensie
en georganiseerde landbou verstaan bemagtiging as die natuurlike
nagevolg van ekonomiese groei. Die praktyk is egter aan landbou
se kant – veral as die relatiewe sukses van staatsintervensie gemeet
word aan die resultate van bemagtigingsprojekte wat produsente
op eie inisiatiefonderneem.
Daar is ‘n fundamentele verskil tussen die staat en die megaboere
se inisiatiewe. Dit is geleë daarin dat die regering nie die oordrag
van bates as die belangrikste oogmerk van bemagtiging beskou
nie. Die geskiedenis laat egter weinig illusies: Eienaarskap is funda-
menteel totbemagtiging.
In byna elke land in die wêreld waar eienaarskap en batebesit geëer
is, is relatiewe welvaart en bemagtiging ‘n gegewe. In suksesvolle
ekonomieë is die oordrag van eienaarskap wat betref bates, ‘n
eenvoudige, dog gereguleerde transaksie en die vloei van kapitaal
word bepaal deur die mark eerder as deur die teenwoordigheid of
onvoorspelbaarheid vandiverse risiko’s.
Belangriker egter, is dat bates – of die waarde wat akkumuleer as
gevolg van die waarskynlike appresiasie in die waarde van bates
–oorgedrawordvaneengenerasiena ‘nvolgende.Dieeenvoudigste
bewys daarvan, is die feit dat in suksesvolle politieke ekonomieë
bynaelkegenerasiematerieelbeteraf isasdievoorafgaandegeslag.
Die mensdom beleef, in algemene terme, ongekende voorspoed
vis-à-vis hul voorgeslagte en eienaarskap is in die kern van daardie
dinamika. Die Chinese ekonomie en die lewenskwaliteit van daardie
land se mense het astronomies gegroei met die besef van hul
politieke leierskapdatwelvaart ‘nmarkgedrewe verskynsel is.
Sonder ekonomiese groei is relatiewe of selfs absolute armoede
‘n noodwendigheid; en kapitaalakkumulasie (ekonomiese groei)
vind slegs plaas onder omstandighede van mededinging en
investering. Sonder bates, egter, is beide mededinging en groei
blootgestel aan risiko’s wat onder meer geïnhibeerde groei insluit.
Maar die belangrikste kenmerk van eienaarskap en bate-besit is
dat dit vertroue in bepaalde ekonomiese aktiwiteite rugsteun; en
die ewewig van mededinging waarna markte behoort te streef, is
geweldig afhanklik van vertroue.
Dit is die rede waarom die bemagtigingsprojekte wat produsente
in Suid-Afrika self inisieer, byna altyd beter sal vaar as dié wat
geforseer word deur die ideologiese intensies van die staat. Die
kommersiële argitektuur van bemagtiging sal nooit tot wasdom
kom sonderdieoordrag vanbates, eienaarskap en titelaktesnie.
Daaruit vloei ‘n ander belangrike waarheid: Bemagtiging kan nie net
een van die deelnemende partye bevoordeel nie. Daar moet ook
bemagtiging in die transaksie of ooreenkoms wees vir die party wat
die risiko’s van die projek gaan dra. Wanneer produsente ‘n meet-
bare geleentheid tot groei in ‘n bemagtigingsprojek kan identifiseer,
hethuldeelnamewaarskynlik aansienlikmeer integriteit.
Die vraag is nou, hoe word die regering of die staat oortuig van die
waarde van bates en die oordrag van eienaarskap? Daar is geen
twyfel nie dat die ANC ‘n mate van wantroue jeens eienaarskap
as ‘n indikator van welvaart koester. Dit beteken nie dat arm Suid-
Afrikanersdieselfdewantroue troetelnie.
Kommersiële landbou en kapitaaleienaars moet self die proses
wat eienaarskap bevorder, dryf en bestuur. Produsente en die
sakegemeenskap het aansienlik meer gesag as wat hulle besef
– of wat hulle bereid is om te gebruik – in die onderhandeling van
bemagtigingstransaksies.
Gebruiksreg sonder eienaarskap gee nie alleen aan die staat on-
ewewigtige mag oor die bemagtigde nie, maar skep of bevestig
ook ‘n feodale ingesteldheid jeens welvaart wat inisiatief en die
bereidwilligheid om risiko’s te neem, inhibeer. Dus, indien landbou
bemagtiging enigsins wil laat wortel skiet op ‘n volhoubare basis,
sal produsente dit self moet doen. Dit is ‘n uitdaging, maar ook ‘n
geleentheid vir verderewelvaartskepping.
‹‡ƒƒ”•ƒ’ ‹• ˆ—†ƒ‡–‡‡Ž
–‘– „‡ƒ‰–‹‰‹‰
PIET CROUCAMP,politieke ontleder
POLITIEKE
ont leding
AKTUEEL
Januarie 2016
26
le
POLITIEKE ONTLEDING
26
EIENAAR/UITGEWER
GRAAN SA,
POSBUS 74087, LYNNWOOD RIDGE, 0040
Tel: 086 004 7246
E-pos:
SUBSKRIPSIE EN VERSPREIDING
(ADRESVERANDERINGE): Marina Kleynhans
SA GRAAN/GRAIN, POSBUS 88, BOTHAVILLE, 9660
Tel: 086 004 7246
E-pos:
REDAKSIE
BESTURENDE REDAKTEUR: Johan Smit
Tel: 018 468 2716 • Sel: 082 553 7806
E-pos:
REDAKTEUR: Estie de Villiers
Tel: 081 236 0534 • Sel: 083 490 9449
E-pos:
REDAKSIONELE ASSISTENT: Elmien Bosch
Tel: 018 468 2716 • E-pos:
GRAFIESE ONTWERP:Ashley Erasmus,
Infoworks Media Publishing
Tel: 018 468 2716 • E-pos:
DRUKWERK: Colorpress
Tel: 011 493 8622
MASSAVERSPREIDING: Prosort
Tel: 011 791 0410
SPOTPRENTTEKENAAR: Frans Esterhuyse
ADVERTENSIEVERKOPE
KOLBE MEDIA – Kaapstad
Jurgen van Onselen
Tel/faks: 021 976 4482 • Sel: 082 417 3874
E-pos:
GRAAN SA HOOFKANTOOR
Blok C, Alenti Office Park
Witheritestraat 457
Die Wilgers
Pretoria
0041
Tel: 086 004 7246
Faks: 012 807 3166
Besoek Graan SA by
of
skandeer dié QR-kode:
• Die menings van die skrywers van artikels in hierdie blad
is hul eie en verteenwoordig nie noodwendig die mening
van Graan SA nie.
• The opinions expressed by contributors are their own.
They do not necessarily express the opinion of Grain SA.
• “Promosie-artikels” is betaalde artikels; terwyl “produk-
inligting”-artikels feite kan bevat oor kommersiële produkte.
• ´Advertorials´ are paid articles; while ´product informa-
tion´ articles may contain facts on commercial products.
ALLE regte van reproduksie van alle berigte, foto’s, teke-
ninge, advertensies en alle ander materiaal wat in hierdie
tydskrif gepubliseer word, word hiermee uitdruklik voorbe-
hou ingevolge die bepalings van Artikel 12(7) van die Wet
op Outeursreg Nr. 98 van 1978 en enige wysigings daarvan.