6 / 64
4
d
ie afgelope paar maande tussen Graan SA se kongres
en die NAMPO Oesdag het relatief stil verloop. So stil
soos ‘n seun wat ‘n pak slae by die skoolhoof gekry het.
Die droogte sny diep in die bedryf in!
Daar was egter ‘n paar fundamentele sake wat ernstig
aangeroer is: Ons land se Grondwet het weer nuwe status gekry,
danksy me Thuli Madonsela en brawe regters wat hulle nie deur
politici laat beïnvloed nie. Terwyl produsente steeds ‘n swaard
oor hulle koppe het oor grondhervorming en vasgevang is in die
droogte se wurggreep, was hierdie beslis ‘n reuse oorwinning.
In die landbouvergaderings en -praatjies in die gange, het ek egter
‘n nuwe waarneming gemaak: Die transformasiemotief word die
nuwe poort na meer beheer deur die Staat. Veralgemenings soos:
“Daar het nog die afgelope 20 jaar geen transformasie in landbou
plaasgevind nie” raak nou die belangrikste dryfveer vir die Staat
om ingrepe in die mark te maak.
Nou wonder ek sommer of Suid-Afrika ook eers deur honger-
snood sal moet gaan (soos die tyd voor die Grondwethofuitspraak)
voordat die Regering sal agterkom dat ‘n mens nie inmeng in die vrye
mark as jy genoeg kos wil hê nie?
Transformasie is essensieel, maar as dit geïmplementeer word
sonder om volhoubaarheid in die oog te hou, gaan dit ons baie duur
te staan kom. Eskom het ons almal geleer dat oorhaastige besluite
en oormatige dryf van politieke motiewe tot nie-volhoubaarheid
lei. Dit kos die land miljoene rande aan ekonomiese groei en werks-
geleenthede. Georganiseerde landbou sal mooi moet kophou dat
ons nie die een doen en die ander nalaat nie. Volhoubaarheid is af-
hanklik van gesonde besigheidsbeginsels.
Een saak wat vir my al hoe duideliker word, is dat die bedryf meer
sal moet privatiseer. Die begroting vir navorsing is weer eens
gesny. Die staatsbeheerde saadvermeerderingprojek het ontspoor.
Graan SA kon nie die ondersteuning van die maal- en bakbedryf
verkry vir ‘n statutêre heffing vir koringteling nie. Ons sal strategies
moet dink oor wie ons ware vennote in die toekoms gaan wees. Ek is
baie bemoedig deur die hande (en rande) van samewerking wat in
die moeilike jaar na Graan SA en die landbousektor uitgesteek is.
Ons gaan dit vir lank onthou! Dankie daarvoor.
Ek het onlangs deur groot dele van die Vrystaat se produksiege-
biede gery. Waar weiding vir die diere hierdie winter vandaan
gaan kom, weet ek nie. Ons is egter ook bly saam met die wat so
gelukkig is om wel ‘n oes af te haal – en dit terwyl pryse op so ‘n
goeie vlak verkeer.
Die Wes-Kaap het goeie planttoestande gehad en ons hoop dat
hulle, veral in die Swartland, ‘n normale jaar gaan hê. Daar is ook
heelwat manne in die Vrystaat wat op leë mielielande koring plant.
Graan SA wil elke produsent maan om hulle somme sorgvuldig
te maak – die uitvoerpariteit vir mielies vir 2017 lyk nie gunstig nie.
Die Staat is ernstig besig om die koringtariefbedeling te bevraag-
teken (en dit is nie om die tarief hoër te maak nie!). Hoë voedsel-
pryse weens die droogte en die swak wisselkoers se oplossings
word nou gesoek in laer pryse vir produsente en dit is nie volhou-
baar nie. Wanneer gaan ons dan leer?
Leer ons dan nooit?
JANNIE DE VILLIERS,
uitvoerende hoofbestuurder/CEO
“
Transformasie is
essensieel, maar as dit
geïmplementeer word
sonder om volhoubaar-
heid in die oog te hou,
gaan dit ons baie duur
te staan kom.
“
STANDPUNT
POINT OF VIEW
Graan SA
Junie 2016