18 / 100
Grondmikrobes:
Ondergrondse samewerking die sleutel
tot volhoubare landbou
D
ie groeiende menslike en dierlike bevolkings veroorsaak
dat daar ‘n toenemende behoefte is om meer voedsel te
produseer. Ten spyte hiervan, bied moderne landbou net
beperkte geleenthede om opbrengste te verhoog.
Ons sien dat nuwe kultivars op die mark geteel word vir hoër op-
brengste en om meer weerstandbiedend teen omgewingstrem-
ming en plae te wees. Verder word die toediening van kunsmis in
landbou steeds benodig en aanbeveel om essensiële voedingstow-
we wat beperk in die grond is, aan te vul. Grondmikrobes kan egter
‘n rol speel om anorganiese bemesting te verminder.
Mikrobes verleen hulp aan die produsent deur organiese materiaal
in die grond af te breek. Die voedingstowwe wat daarin opgesluit
is, kan sodoende weer vrygestel word sodat plante dit maklik kan
opneem, maar mikrobes het ook plante nodig.
Wortelafskeidings in die risosfeer
Die assosiasie tussen mikrobes en plante geskied veral in die
omgewing van die wortels (ook bekend as die risosfeer). Plant-
wortels (
Foto 1
) stel ‘n verskeidenheid van verbindings vry wat dan
deur die grondmikrobiese bevolking as voedsel gebruik word.
Hierdie wortelafskeidings tree soos boodskappers op, wat die mi-
krobiese bevolking stimuleer. Sekere van die verbindings wat die
plant vervaardig, kan dan die groei van voordelige bakterieë be-
vorder, terwyl ander die skadelike bakterieë onderdruk.
Organismes in die risosfeer
‘n Groep verbindings wat deur die wortels vrygestel word, is
suikers wat in die plant of gewas se blare gemaak word. Die suikers
word dan afwaarts na die risosfeer gebring om as voedsel vir
bakterieë en swamme te dien.
Die mikrobes is in staat om fosfate wat in die grond opgesluit is,
te kan oplos en toeganklik vir die plant te maak. Swamme soos
Trichoderma
spp. kan ander nadelige swamme onderdruk en die
plant se verdedigingsmeganismes bevorder.
Stikstofbindende bakterieë leef ook in noue kontak met plantwor-
tels en kan ook die nodige voedingstowwe aan die plant verskaf.
Net soos die bakterieë en swamme, kan protosoë ook ‘n aktiewe rol
in die risosfeer speel. Protosoë het die vermoë om op die bakterieë
te teer en sodoende bakteriese getalle te beheer. Die teenwoordig-
heid van protosoë in die risosfeer kan ook die groei van plante
bevorder.
Daar is gevind dat indien protosoë soos amoebes teenwoordig
is, hulle bakterieë as voedsel kan opneem en sodoende kan die
bakteriese stikstof in die risosfeer vrygestel word. Aalwurms is ook
doeltreffende predatore van bakterieë. Hulle het ‘n effek soortgelyk
aan dié van protosoë.
Simbiotiese verwantskap
Een van die hoofrolspelers, wat ‘n brug tussen die plant en grond
skep, is die bekende arbuskulêre mikorisaswamme.
Verskeie studies het al getoon dat mikorisaswamme ‘n direkte
voordeel vir ‘n gewas inhou deurdat dit voedingstowwe aan die
gewas beskikbaar stel – wat tot verhoogde produktiwiteit kan lei.
Arbuskulêre mikorisaswamme leef in harmonie met plantwortels.
Mikorisa, ook bekend as wortelswam, is afgelei van die Latynse
woord “
mycos
” wat swam beteken en “
rhiza
” wat wortel beteken.
Dit word in die meeste gronde gevind en is volop in die risosfeer.
Mikorisaswamme kan ongelukkig net in die risosfeer groei en
voortplant. ‘n Deel van die swam is dus binne die wortel, aangesien
die gasheerplant se wortels gekoloniseer of geïnfekteer word deur
die swam. Sekere plante is goeie gashere vir mikorisa.
Gewasse soos mielies, peulgewasse en sonneblom is uitstekende
gashere vir mikorisaswamme. Kanola en koolgewasse kan egter nie
as gasheer vir mikorisaswamme dien nie. Elke plant of gewas het sy
eie groep mikorisaspesies.
Mikorisa vorm ‘n netwerk van fyn swamdrade in die risosfeer om
die worteloppervlak te verleng en sodoende die absorpsie-opper-
vlak van wortels met tussen 100 tot 1 000 maal te vergroot (
Foto 2
).
Die uitgebreide netwerk van swamdrade maak die plantwortels
meer doeltreffend om water en ander voedingstowwe soos fosfor
(P) en sink (Zn) op te neem.
FOKUS
Bemesting
Spesiale
Hou die September-uitgawe
van
SA Graan/Grain
dop vir ons
spesiale fokus op geïntegreerde
plaagbeheer.
Belangstellende adverteerders kan
vir Jurgen van Onselen kontak by
082 417 3874 of 021 976 4482.
OWEN RHODE,
LNR-Instituut vir Graangewasse, Potchefstroom